نشریهی صنعت چاپ
بر اساس پژوهشهایی که انجام شده است، بسته بندی به عنوان یک ابزار تبلیغاتی از زمان چیده شدن در قفسه فروشگاه ها تا زمان مصرف استفاده میشود به همین دلیل علاوه بر اینکه باید از جذابیتهای بصری برخوردار باشد باید کیفیت متناسب با محصول را نیز داشته باشد. اما گاهی شاهد کارهایی هستیم که یا مطابق میل سفارش دهنده نیست یا با محصول همخوانی ندارد.
در این زمینه به سراغ مسعود نجات، طراح گرافیک و مدرس نرمافزار ایلاستریتور و دورههای آمادهسازی فایل برای چاپ و فعال در حوزه چاپ رفتیم تا نظرش را در این زمینه بدانیم، او درباره بخش عمده آسیبهایی که در حوزه طراحی بستهبندی رخ میدهد، میگوید: بخش عمده این مشکلات قاعدتا در بخش پیش از چاپ است، اگرچه در بخش چاپ و تولید نیز مشکلاتی داریم اما با در نظر گرفتن تجهیزات و سخت افزارهای موجود در کشور، اگر بخش آماده سازیهای پیش از چاپ را تقویت کنیم میتوانیم به کیفیت مطلوبی برسیم.
وی در ادامه صحبت های خود، میافزاید: البته نحوه سفارش به طراح نیز مشکلاتی به همراه دارد، خوب است که در شورای سیاستگذاری جشنواره ها، بخشی را به معرفی کارفرمایان برگزیده اختصاص دهیم تا این بخش را هم بتوانیم تقویت کنیم زیرا بعضی از کارفرمایان دانش و فرهنگ درست سفارش دادن را ندارند که منجر به طراحیهای ضعیف و نهایتا چاپ و تولید نامطلوب میشود.
نجات با بیان اینکه در این صورت دست طراح کاملا بسته میشود و نوآوری و خلاقیت از او گرفته میشود، عنوان میکند: طراحانی هستند که در حوزه چاپ فلکسو و هلیو گراور کار میکنند، که یکسری بانک تصویری دارند که از این تصاویر بصورت صرفا جاگذاری استفاده میکنند، در نتیجه خیلی از محصولات مشابه شکل هم می شوند و هیچ خلاقیتی در آن دیده نمیشود.
وی تاکید میکند: از طرف چند مجموعه بسته بندی پیشنهاد برگزاری کارگاه داشتم تا به طراحان یا مشتریانشان آموزش آماده سازی فایل جهت چاپ دهیم که فایل را چگونه آماده کنند و به دست موسسه بدهند و جالب است بدانید اگر نمونه کارهای ایرانی و خارجی را که در یک چاپخانه چاپ و تولید شده اند را در کنار هم مقایسه کنیم، بسته بندیهایی که توسط گروه ایرانی آمادهسازی شده اصلا کیفیت لازم را ندارد.
نجات درباره چرایی عدم کیفیت عموم بسته بندیها توضیح میدهد: این موضوع به بخش پیش از چاپ یعنی رعایت نکردن بخش مدیریت رنگ و عدم دانش فنی لازم طراحان برمیگردد، متاسفانه اکثر طراحان از زمانی که کامپیوتر به ایران وارد شد و بحث فضای رنگ دیجیتال، اغلب آنها به صورت خودآموخته و تجربی بالا آمدند و فقط به تجربیات خود بسنده میکنند، در صورتی که باید به سراغ استانداردهای این صنعت برویم و بدانیم که یک فایل برای چاپ باید چه استانداردهایی را رعایت کند تا در هر چاپخانه ای در داخل یا خارج از ایران قابل چاپ و تولید باشد.
وی یادآور می شود: پیرو مصاحبه هایی که برای پذیرش دوره ها انجام میدهیم آماری داریم که نشان میدهد برخی از همکارانی که سالها است به صورت حرفه ای کار میکنند به عنوان طراح یا مدیر تولید متاسفانه از بخش مدیریت رنگ استفاده نمیکنند، در حالی که معتقدم بخش مدیریت رنگ مهمترین بخش پیش از چاپ است که اگر درست رعایت شود و بر اساس پروفایلهای دستگاهی که قرار است کار با آن چاپ شود، طراحی انجام شود، هم کارفرما کار خود را با رنگ درست میبیند و هم میتواند پروف درستی بگیرد و کار همانطور که در صفحه مانیتور طراحان دیده میشود، همان چاپ شود. اما متاسفانه نه مانیتور طراحان کالیبره است و نه اسکنها و تصاویر ورودی که استفاده میکنند اصلاح رنگ شده و نه به سیستم مدیریت رنگ آشنا هستند.
نجات با بیان اینکه اگر یک طراح حرفهای همه این موارد را رعایت کند تازه به چاپخانه میرسیم، یک چاپخانه اگر به دانش چاپ اشراف نداشته باشد باز هم کار به مشکل میخورد و چاپخانه هم باید از استانداردها تبعیت کند و نیروی انسانی آموزش دیده داشته باشد تا بتواند به یک اتفاق درست برسد، در این میان وقتی با مدیران چاپخانه ها صحبت میکنم و می پرسم که چرا تجهیزات را فراهم نمیکنید یا در خصوص سرمایه گذاری برای آموزش نیروی انسانی اقدام نمیکنید، در جواب میگویند ما در همین حدی که کار میکنیم مشتری ها رضایت دارند و متاسفانه همگی با یک آزمون و خطا و صرف وقتهای زیاد و بیهوده به یک رضایت نسبی میرسیم.
این طراح و مشاور در زمینهی چاپ و تولید با اشاره به برخی اقدامات چاپخانهها در روزهای اخیر، عنوان میکند: کمکم چاپخانه ها به سمت استانداردسازی میروند به طوری که پیش از چاپ یک پروف بگیرند به تایید مشتری برسانند و بعد به چاپ و تولید برسانند، و دیگر سعی نمیکنند در هنگام چاپ ایرادهای کار را رفع کنند و رنگها به بهترین صورت چاپ میشوند در حالی که در حال حاضر بسیاری از دوستان طراح نکات فنی و مدیریت رنگ را درست انجام نمیدهند و آماده سازیهایشان ایراد دارد و بعد در هنگام چاپ می خواهند با بالا و پایین کردن رنگها و فشار دستگاه و ... ، نتیجه را به کار مورد نظر نزدیک کنند و به همین دلیل اکثر کارها با درصدی خطا چاپ میشود، بعضی کارها کمتر و بعضی خیلی بیشتر.
نجات با بیان اینکه بحث مدیریت رنگ اگر به درستی رعایت شود، درصد عمده ای از کار حل میشود، ادامه میدهد: بخش دیگر کار که سخت افزار است نیز دست چاپخانهها است و آنها باید تجهیز شوند و تا وقتی که تقاضا وجود نداشته باشد همین روند ادامه دارد و هیچ اتفاق تازهای نمیافتد مگر اینکه از سمت کارفرمایان، طراحان و ناظران چاپی این تقاضا به صورت جدی مطرح شود تا چاپخانهها به سمت تجهیز شدن و کسب دانش فنی لازم بروند.
وی به واحدهای دانشگاهی برای رشته های گرافیک نیز اشاره کرد و گفت: در دانشگاه های ما اکنون مبانی رنگ، رنگ شناسی و هارمونی رنگ تدریس می شوند و دانشجویان باید کاملا با رنگ آشنا باشند اما مساله اینجا است که تمام سرفصلها و رئوس مطالبی که به آنها گفته میشود متعلق به سال ها قبل است و اصلا ربطی به فضای رنگ دیجیتال که امروز در کامپیوتر کار میکنیم ندارد. در ضمن برای رشته گرافیک و ارتباط تصویری، میبایست واحدهای چاپ و آماده سازیهای پیش از چاپ اضافه شود.
۱۷ مرداد، ۱۳۹۷